Kimia organike  tradicionalisht eshte  konsideruar leme qe  merret me studimin e  komponimeve te karbont.komponimete  karbonit jane  pjese  e organizmave te gjalle.

Kjo bene  pjese  ne  grupin e shkencave me te reja natyrore, ajo eshte klasifikuar para 160 vjetesh.emrin kimia organike per  here te  pare  e  ka  perdorur BERCELIUS me 1806 duke marr parasysh preardhjen qe  ajo studion.

Shum komponime  organike jan perdorur qysh  heret .perkunder kesaj mbizotronte ideja se komponimet organike mund  te sintezohen me ndihmen e nje force jetsore st njohur  si’’’’VIS VITALIS’’’’ sipas  teoris vitalistike kete force  ekan vetem organizmate  gjalle.

Me1828 fredrih volher per here te pare e  sintezoi uren nga produktet inorganike na laborator -----e sintezoi duke  e ngrohur cianatin e  amonit fitohet urea...

Pastaj me 1843 kolbe  ka sintetizuar ne laborator acidin acetik nga karboni dhe matrialet inorganike.

KIMIA ORGANIKE  ESHTE KIMIA  E KOMPONIMEVE TE KARBONIT.

                         Perberja e komponimeve organike.

Atomi  qendror  I komponimeve organike  eshte karboni .atomet e karbonit perveq  q e  lidhen mes  vete  lidhen  edhe me  elemente tjera.ne komponimet organike  karboni zakonisht lidhet me H,O,P,S,FE,MG dhe  elementet halogjene si (X=CL ,BR ,J ,F).

Ndersa disa  komponime siq  jane karbonatet ,oksidet  e  karbonit ,cianuret si dhe  vet karboni (diamante) I studion kimia inorganike.

                  Lidhja kimike me komponimet organike

Per arritjen  e  konfiguracionit stabil ,atomet priren te plotesojn shtresen elektronike  me elektrone.gazrat fisnike kane te plotesuar shtresen e  fundit elektronik dhe  sie  till  kane konfiguracion stabil.atomet e  elektroneve tjera mund te arrijn e konfiguracion stabil ,duke leshuar os e pranuar elektrone .

Ne kete  menyr  formohen jone perkatese ,joni I cili pranon elekron e eshte negativ ndersa  ai q e leshon asht pozitiv.

p.sh atomi I natriumit I cili k nje  electron ne  shtresen e  fundit ,per  te  arritur  konfiguracion elektronik te neonit ai leshon nje  elektron me q e  rast formohet natriumi pozitiv.

Lidhja jonike  formohet si rezultat I terheqjes  elektrosaatike te joneve me ngarkes te kundert.

Lidhja  kimike e   cila formohet si rezultat  I formimit te qiftizimit te perbashket elektronik quhet lidhje kovalente.

Te  atomet e  karboni nuk mund te formojne lidhje jonike  por  ato formojne lidhje  kovalente.

Atomet  e  karbonit formojne lidhje kovalente duke formuar lidhje njefishe,dyfishe,trefishe.ne te gjitha keto raste  arrin konfiguracion te neonit.

Carboni  eshte 4 valent

Azoti 3 valent

Oksigjeni 2 valent

Hidrogjeni 1 valent

Elementet halogjene 1 valent.

Ato mund te  jene  formula empirike,strukturore,molekulare,hapsinore.

Formulat empirike paraqesin raportin em te thjeshte te atomeve ne molekule .

p.sh formula empirike  e acitileni eshte CH.edhe benzene ka fomule te njejte  te empirike.

Formula moleklare  paraqet numrin e sakt te atomeve ne molekul .p,sh C2H2 eshte formule molekulare  e acitilenit ,ndersa C6H6 e  benzenit.

Formula  strukturore paraqet rashitjen e  e atomeve ne molekul.te keto formula secila lidhje midis atomeve paraqitet me nje vize .keto formula mund  te parqiten edh em qifte elektronike .formulat e tilla njihen sit e LUISIT.

Formulat hapsinore(stereokimike) tregojne radhitjen dhe orientimin hapsinore  te atomeve ne molekul . te tilla  jan formulat e  njumanit dhe fisherit.

                          Vetit e komponimeve  te karbonit

ne komponimet  organike atomet midis vete jane te  lidhur me lidhje kovalente sit e tilla  ato jane ne gjendje  molekulare.

Ne pergjegjesi  komponimet organike  nga  ato ino

rganike  dallohen .