Biologji

Klasa..dykotiledonet(magnoliopsida)

-dykotiledonet jane bime qe perfshijne  rreth 200 mije lloje te ndara  ne  300 familje qe  kane irrenje krysore te zhvilluara dhe  te  qendrushme ,tufa perquese kane renditje unazore neper te cilen kalon kambiumi.

Gjethet I kane ne  forma te ndryshme  por dellzim  dominus  asht  tek keto eshte se lulet kryesisht jane 4 dhe  5  antare.

Forma e ketyre bimeve jena  drunore  shkurre liane edhe  barishtore.

          FAM-ZHABINORE(ramuoiculaceae)

Mbizotrojne bimet barishtore qe  kane  gjethe  te ndara pa ndaj gjethe dhe  te kembyera .

Lulet I kane  dy seksore ,me te cilat knae shum thekë dhe pistil qe  ndodhen ne  shtratin  e lules ne  menyr spirale .

Perfaqsues jane zhabina (ramucales),shpendra(hebluerus)

         FAM—AHORE (fagaceae)

Jane  bime drunore ose  shkurre ten e ne viset tona jan;AHU,DUSHKU,GISHTANJA.

Emri shkurre I gishtanjes  eshte CASTANIA SATIVA.

         FAM---KRYQORE(crucifeare)

Jane  kryesisht bime barishtore keto kane  vlera  te rendesishme  ,ushqyese ndersa llojet me  te  rendesishme jane;LAKRA(brasicla), por  ka edhe lloje tjera sit e  egra SINAPI SHTRAPERI .

                               PROTISTET

     SHTAZET NJEQELIZORE PROTIZOAT

Protizoat jane shtaze te ndretuar  vetem  prej nje  qelize dhe jane ne  forme  mikroskopike .qeliza e tyre  eshte  embeshtjellur  me  nje membrane e cila  ka protoplazmen dhe mes e paku nje berthame .pjesa  e jashtme protoplazmes e cila  ashte  dendur quhet ektoplazme dhe  pjesa  e mbrendshme endoplazme.

Ka raste kur protozaoat te  cilat  nuk kane membrane (jane  te  zhveshuara) dhe nuk kane forme  kosnstante te tyre .

Ushqehen ne  menyr  heterotrofe  dhe  autotrofe.

Levizin me qepalleza(cilien) me  kerbaqq(flagjel) kembe te rreme (psedopodje)

Shumohen ne  menyr seksuale  dhe joseksuale.

                   KLASIFIKIMI I PROTOZAVE.

Behet ne baze  te menyres  se levizjes  dhe  shumimit

Njihen rreth 50.000 lloje

Mastigohora ndahet ne fitomastigohor  dhe zomastigoher

Perfaqsues I  fitomastigohores  eshte  EUGLENA.

Ndersa I zomastigohores   eshte TRIPANOZAOMA.

SARKODINA-ose  jargoret jetojne  ne ujra te  embla ,levizim me psedopodje ,perfaqsues eshte AMEBA I forme  e  lire dhe entameba ne forme parazitore  dhe  e.coli.

SPOROZOA-jane protozoa  pa  organelle per levizje lloji I njohur esht plazmidin vivax te  cilate  shkaktojn malarjen.

CILIOFORA-levizin me  qepalla ose  cilie peraqsues eshte parameciumi

Protozoat e rrisin plleshmerin e tokes  dhe  bejne  pastrimin e ujit sepse ushqehen me  baktiere.

                     SHTAZET SHUQELIZORE

                                  METOZOA

Shtazet  shum qelizore jane  ato shtaz e te  cilate ne  trupin e  kane  te ndretuar  nga  shum qeliza

SFUNGJERET-bejne  pjes e ne  grupine  e  metozoave te  cilat nuk kane inde dhe  organe  dhe  ketoi klasifikohen ne mbrendin protozoa .

Organet e

  Verteta shumqelizore  quhen oumetozoa

Trupi I tyre  eshte I ndrtuar nga  dy shtresa EKTODERMA  dhe ENDODERMA (shtresa e  jashtme) eshte  nga  qeizat pllakore, pinakolitet  dhe  endoderma nga qelizat ne  jake dhe  kerbaq HUANOCITE. Ndermjet  ekto dhe endodermes gjendet  mezoglea (msa zhalatinore)

Ekzistojne  tre  tip ate  sfungjereve

1)tipi askon

2)tipi sikon

3)tipi leukon  me I perhapuri

Sfungjeret  kane  tri klasa a) sfungjeret gelqeror (calcarea) sfungjeret gelqeor (gjamor) dermospongia te cilit skeleti eshte I perber nga  silici

                      COLENTERATA

Jane  grup I shtazve  q e te vetmet kane  zgaver truprore colonteronin per  ate  arsye  edhe  e kan mare  emrin  colonterata

Ketij grupi I takojne KNIDARJET dhe  KTENOFORORAT

KNIDARJET-qeliza  percellueseose  te rrezikshme  quhet KNIDE

Kane simetri rrezore  dhe mund  te jena mishngrense

Ka rreth 9000  lloje  te tyre  ka 3  klasa

Klasa hydrozoa-( gjindet ne forme polipit dhe meduzes)

Klasa skifozoa-(dominon forma  e meduzes)

Klasa antozoa-(dominon forma  e polipit)